Een belangrijk onderdeel van het programma rondom Bosk, is het BoskLab. We vroegen (activistische) kunstenaars van verschillende kunstdisciplines tijdens de honderd dagen van Bosk nieuw werk te maken en daarmee te reflecteren op Bosk. Zowel langs de route van Bosk (in de binnenstad van Leeuwarden) als in de provincie Fryslân. Kunstenaars, zoals Nynke Laverman, Sytze Pruiksma, Lotte van den Berg en Sieger Baljon, zetten met verbeelding aan tot nadenken en anders handelen. En ja, dit mag ‘schuren’, graag zelfs.
Nynke Laverman en Sytze Pruiksma
Nynke Laverman en Sytze Pruiksma zijn naast geliefden ook elkaars compagnon in de kunst. Beiden zijn gefascineerd door de manier waarop de mens zich verhoudt tot zijn omgeving. En door die omgeving zelf; Sytze componeert vanuit de lijnen en klanken van landschappen en vanuit zijn liefde voor vogels. Nynke schrijft vanuit verwondering over het mysterie dat de mens is, vooral voor zichzelf, gevoed door een verblijf bij nomaden in Mongolië. Hun nieuwste gezamenlijke project is Plant, een hoopvol muzikaal protest over het omgooien van onze manier van denken, over verandering in jezelf. Misschien zouden bomen ons daarin kunnen helpen. Het nummer Tree Tree stelt zich open voor de blik van bomen; hoe zien zij de wereld en hoe kijken ze eigenlijk naar ons? Via Bosklab duiken Nynke en Sytze verder in die vraag.
Lotte van den Berg
Lotte van den Berg doet een residentie in BoskLab om haar werk RIZOOM verder te ontwikkelen in de context van Bosk. Geïnspireerd door bomen die horizontaal uit muren groeien en zich nestelen op drijvend plastic werd het publiek uitgenodigd de eigen denkpatronen grondig te herzien. In de binnenstad van Leeuwarden is het wandelend bos vertrekpunt voor verdere verkenning. Ook in de stad is natuur en cultuur onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wat gebeurt er als we stoppen met de poging die twee uit elkaar te trekken en ons juist verdiepen in de manier waarop we in alles verweven zijn; huid en vezels, ijzer en blad. We zoomen in op brandnetels tussen stoeptegels, een braamstruik in de dakgoot en mos op een colablikje; op zoek naar een andere manier van zijn in de wereld.
Maartje Terpstra
Maartje Terpstra is taalkunstenaar, cultuurwetenschapper en activist. Ze zoekt de grenzeloosheid en activerende werking van taal en vormt talige mindscapes die uitnodigen tot (zelf-)onderzoek. In haar poëtische en performatieve onderzoek naar het niet-sensationele van bomen, oefent ze, geïnspireerd door Tai Chi, de innerlijke en persoonlijke beweging die eco-activisme óók is.
Thijs Segers
Thijs Segers maakt een levensgroot portret van de laatst overgebleven rij kastanjebomen in het dorpje Huins. Naar de natuur geschilderd, een levend stillleven. Als eerbetoon aan het plezier dat de bewoners en voorbijgangers beleven aan deze oude, maar inmiddels zieke bomen. Wanneer ook die worden opgegeven, mist Húns haar kenmerkende gezicht, wat de vraag oproept welke betekenis bomen voor deze dorpskern en haar bewoners hebben.
Vere van der Veen
Vere van der Veen vestigt zich in het weeshuisschooltje van Natuurmuseum Fryslân Leeuwarden. Vere is bezig met een serie schilderijen en tekeningen waar ze de connectie verbeeld tussen mens en natuur. Als inspiratie zal ze brieven gebruiken die jij kan schrijven aan de bomen van Leeuwarden! Wat wil jij weten van een boom? Wat zou je willen vertellen aan een boom en niet aan een mens? Wat gebeurt er als je zo stil en lang op een plek blijft als een boom? Wat schuilt er in de gedachtes die je aan de bomen richt?
Marthe Naber Heuer
Documentairemaakster Marthe Naber Heuer maakte in één week tijdens Bosk een korte documentaire waarin ze kinderen aan het woord laat. In deze documentaire spreekt ze met kinderen over de betekenis van onze adem en over hoe deze in verhouding staat tot de bomen. Marthe geeft in haar werk graag het woord aan kinderen omdat er al teveel volwassenen aan het woord zijn én omdat we van kinderen kunnen leren. Boukje (12): ‘Ik droomde over de laatste boom van de wereld en ik wil echt niet dat het zo ver komt’. Benieuwd naar de documentaire ADEM? Klik hier!
Marloes van der Singel
Poëzieroute Als Bomen Konden Praten
Als bomen konden praten, wat zouden ze ons dan te zeggen hebben? Zouden ze ons iets kwalijk nemen? En hoe kijken bomen eigenlijk naar ons? Waar verlangen bomen naar? Dichter Marloes van der Singel kroop onder de schors van monumentale Leeuwarder bomen om ze een stem te geven.
Loop mee, luister en lees
1. Plataan, Stationsplein
2. Rode beuken, Sophialaan
3. Plataan, Wirdemumerpoortsdwinger, voor de UCF
4. Lindeboom, Tweebaksmarkt
5. Julianaboom, Jacobijnerkerkhof
6. Wilhelminaboom, Gouverneursplein
7. Bosk boom, die uiteindelijk op het Waagplein komt te staan.
Johannes Bosgra
“In de serie Bomen van Bosgra reflecteer ik op mijn jeugd en mijn afkomst door beelden te maken van bomen die al sinds 1700 door mijn voorouders zijn gekweekt in Burgum. Met Bosk wandelen er 1000 nieuwe bomen door Leeuwarden, tussen de eeuwenoude bomen door die er al staan, waarvan een groot deel is gekweekt door mijn voorouders. In Bosk wil ik vertellen en tonen hoe deze monumentale bomen na ongeveer honderdvijftig jaar nu het toppunt van hun waarde voor de stad hebben bereikt, op zowel esthetisch landschappelijk, klimatologisch, ecologisch en cultuurhistorisch gebied en wat we daarvan kunnen leren qua lange termijn denken bijvoorbeeld.”
Sanne van Balen
Sanne van Balen (1994, Smallingerland) is een schrijver en beeldend kunstenaar die werkt vanuit een persoonlijke fascinatie voor hoe taal werkt en gestalte krijgt in meer dan alleen tekst. Taal is het instrument dat wij als mensen gebruiken om de wereld te begrijpen. En in haar ogen is het een belangrijk instrument om grip te vinden. Ze werkt het liefst buiten en bedenkt hoe de dagelijkse realiteit de verbeelding ontmoet. Via haar performatieve installaties met textiel en verhalen zoekt ze naar betekenis en de vorm van ‘houvast’.
Sanne voerde in het Bosk gesprekken met voorbijgangers en bezoekers. Er werden vele favoriete boom-herinneringen uitgewisseld. En zo observeerde ze dat ongeacht de eigenheid van een herinnering, het verhaal dat ermee verteld werd altijd iets onthulde over hoe de verteller zichzelf en de de wereld ziet. Met dat als uitgangspunt ontwikkelde ze teksten die op een talige manier via bomen ons confronteren met ons menselijk handelen en denken. Deze teksten zijn te beluisteren via de zes rode sculpturen, die verspreid door het Bosk geïnstalleerd staan. Zijn het bomen? Tongen, of toch surfplanken? Wie zal het zeggen… ze spreken in ieder geval.
Eise Ivo Smit
Eise Ivo Smit is (toneel)schrijver, performer en beelddenker, met een voorliefde voor alchemistische en mystieke teksten. Hij is – met zijn vulpen in de hand – altijd op zoek naar nieuwe manieren om naar het woord te kijken, of dat nu schrijven is, of (hiëroglyfen) tekenen, koken of schoonmaken. Kortom: een idioot, die met een vurig hart tijd in en uit elkaar schrijft, in een theater van op wandelende bergen vliegt, tot het licht hem onzichtbaar maakt.
Koos Buist
“Samen met miljoenen anderen gedragen door de wind. Op haar eerst een laatste reis. Zonder plan op zoek naar goede aarde. In het spoor van dit zaad ga ik opzoek naar de wilde boom in de stad. Niet gepland, bedacht of verplaatst. Is er nog vrije natuur in dit volledig gecultiveerd landschap?”
Anna Lillioja
Schrijver Anna Lillioja (33), geboren in Estland, op haar zesde naar Nederland gekomen en daarna meermaals verhuisd, vraagt zich af: wat betekent het om te wortelen? Is het gevoel van geworteld zijn voor iedereen anders, en zijn er (bijvoorbeeld door de komst van internet) ook nieuwe manieren om je wortels over de wereld uit te strekken? Anna plaatst updates op Instagram: @postcardsfromapoet.
Remko Smids & Karina Kroft
Op 21 juni vindt de zomerzonnewende plaats, een dag waarop de zon ons overvloedig trakteert op haar licht. Het is de langste dag en kortste nacht van het jaar. Rondom die kortste nacht maken Kroft&Smids Midzomernachtlicht, die je de kans geven om in het donker door Bosk te dwalen op zoek naar licht en betekenis. Kroft&Smids projecteren in, om, tussen de bomen beelden, animaties, citaten en gedichten die de volle glorie van het licht en de natuur op zijn hoogtepunt vieren. Kroft&Smids probeert altijd een manier te vinden om wat ze doen onderdeel te maken van het grotere geheel, in dit geval om hun werk samen te laten smelten met Bosk om het zo samen te laten werken dat één plus één vier is.
Linda de Haan
Illustrator en kinderboekenmaker Linda de Haan is geboren in een wâldhúske, opgegroeid en woonachtig in de Fryske Wâlden. Naast de rust en het groen van de Wâlden, laat Linda zich ook graag inspireren door de stad, steden ver weg, steden dichtbij. Voor Bosk gaat Linda in het verlengde van het waterboek, beeldverhalen over Bosk maken. Water en bomen horen bij elkaar, zonder bomen en water is er geen leven op aarde mogelijk. Wat is relatie tussen boomen kind. Waar begint het? In verschillende vormen van leporello tot lucifers doos gaat Linda onderzoeken, tekenen en stempelen over de verwondering, over boom en mens, over licht en schaduw, migratie, over dag en nacht.
Johanneke Dijkstra
Johanneke Dijkstra is een bekroonde filmmaker uit Friesland. Ze vertelt verhalen die lokale en internationale gemeenschappen raken. Ze schreef, regisseerde en produceerde verschillende vernieuwende films die internationaal werden vertoond. Met haar productiemaatschappij JONNA. streeft ze naar meer inclusie en maatschappelijke impact.
Voor BoskLab maakt Johanneke een onderzoeksdocumentaire met fictie-elementen over een boom die moet verhuizen van de kleigrond in Noordwest Friesland naar een bos in de Fryske Wâlden. In de Wâlden kan de boom maar moeilijk aarden, ook al staat hij tussen allemaal andere bomen. Hoe zorgt de boom ervoor dat die zich weer thuis gaat voelen tussen de andere bomen?
“Beyond the fiction of reality, there is the reality of the fiction.” – Slavoj Žižek.
Lucila Kenny
Lucila Kenny: “We will discover what these specific trees have to offer colour wise and how we can interact with their hidden properties. During the residency period I will work on a series of investigations by researching some of the species of trees from Bosk to find out their dye (colour) qualities and the results will be exhibited at the end of the period.”
Hennie Dijk – Stel
Beeldend kunstenaar Hennie Dijk: “Ik ga in het Veenkloosterbos brokken hout giga uitvergroot na tekenen met houtskool. Nadat die tekeningen gemaakt en gefotografeerd zijn, worden ze verscheurd en weggegooid. Om zo circulair te worden opgenomen in de bosgrond. Waar ze de basis vormen voor nieuwe groei. Zo vallen mijn tekeningen van dor hout op zijn plek in het BoskLab.”
Hennie Dijk-Stel gaat aan het werk in de voormalige stallen van de historische buitenplaats Fogelsangh state in Veenklooster. Vanaf Station Buitenpost, is een mooie wandeling te doen naar Veenklooster. Een bezoek aan Hennie haar atelier en het bos van Veenklooster, kan je bijvoorbeeld combineren met een bezoek aan de Kruidhof in Buitenpost.
Ingeborg Entrop
Kunstenaar en natuurwetenschapper Ingeborg Entrop luistert naar plekken om te proberen ze te begrijpen en te ontdekken wat ze betekenen. Voor Bosklab luisterde ze naar twee Friese bosreservaten: stukjes bos waarin geen enkel beheer plaats vindt en waar boswetenschappers de ontwikkelingen bijhouden om van te leren. De beide stukjes bos, het ene een jong elzenbroekbos en het andere een eeuwenoud eikenbos, zijn weliswaar vrij van menselijk ingrijpen, maar niet vrij van menselijk geluid. Op beide plekken komen verschillende geluidswerelden onvermijdelijk samen.
De onder- en bovengrondse geluidsopnames die Entrop heeft verzamelt, werkt ze uit tot een luisterwerk, waarin de vraag naar de positie die wij innemen ten opzichte van onze omgeving centraal staat. Wat horen we vanaf ons ingenomen standpunt? En wat horen we daar niet en ontsnapt aan onze aandacht? De luisterinstallatie biedt de luisteraar de mogelijkheid om de gelaagdheden van een bos te ervaren, in ruimte en tijd, van ondergrond tot kroon.
Jetze de Vries
Schrijver, dichter en muzikant Jetze de Vries: “Mijn idee voor BoskLab is een bijdrage leveren, om de rijkdom van het leven van bomen en de communicatie en verbinding tussen bomen op poëtische wijze te verwoorden. Daarbij dat elke boom waardig is voor de gemeenschap en alleen sterk kan zijn door de bomen die hem omringen. Tenslotte probeer ik onder de huid van bomen te kruipen.”
Mingus Janssen
Mingus Janssen is een schrijvende ontwerper die schrijven inzet om toekomstige en andere werelden te verbeelden en inzichtelijk te maken voor anderen. Gedurende Bosk werkt hij aan de Non-Human Newspaper, een seizoensgebonden krant die ruimte biedt aan niet-menselijke perspectieven en reflecties op hedendaagse gebeurtenissen. Naast een publicatie, zal er ook een serie van performances in de binnenstad van Leeuwarden plaatsvinden waarbij correspondenten en medewerkers van de Non-Human Newspaper niet-menselijk nieuws met de mensen zullen delen.
Sieger Baljon
Vergeet korte termijn en wandel rond tussen zeven generaties voorouders. De ervaring begint met een geluidswandeling vanaf het stationsplein, waarbij je kennismaakt met de wereld van de broncode: een cirkel van ‘voorouders’, die als tijdmachine en kompas werkt. Sta midden tussen zeven generaties. Ze staan in kringen om je heen: twee ouders, vier grootouders, acht overgrootouders, zestien betovergrootouders, tweeëndertig oud ouders, vierenzestig oud grootouders, 128 oud overgrootouders: samen 254 voorouders. Wij dragen hun kwaliteiten, hun wonden en patronen, zoals ook onze sporen misschien in de komende zeven generaties achterblijven. Al deze bloedlijnen verbinden ons – de overlevers – fysiek met de oertijd. Welkom in de fractale broncode van ons bestaan.
Sarah van der Meere
“Mijn naam is Sarah van der Meere, een van de meiden van figurentheatergezelschap Maskermeiden. Voor BOSK wil ik vanuit mijn liefde voor maskers een ode brengen aan het bos. Een ode die de jongste bezoekers meeneemt naar de geheimen en het mystieke. Naar het verwonderlijke en het romantische. Met maskers die, net zoals het bos, zullen groeien.”
Janne van Gilst
Beeldende kunst en wetenschap tegelijk. In Fryslân ontdekte Janne van Gilst ‘miltvuurbosjes’, een intrigerend landschapselement welke de plek markeren waar in de loop van de 19e eeuw met miltvuur besmet vee werd begraven. Tijdens haar tour door Fryslân doet Janne beeldend verslag van haar werkperiode bij Het Lage Noorden, laat de Zeeuwse kunstenaar zien wat ze heeft ontdekt en presenteert ze enkele van haar cyanotypieën, een 19e eeuwse fototechniek.
