Een opeenvolging van recordbrekende natuurrampen heeft de afgelopen weken de wereld overspoeld. Er zijn ernstige overstromingen geweest in China en West-Europa, hittegolven en droogte in Noord-Amerika en bosbranden in het subarctische gebied.
Een gastbijdrage van Christopher J. White, Hoofd van het Centrum voor Water, Milieu, Duurzaamheid en Volksgezondheid, Universiteit van Strathclyde
Een jaarverslag over het weer in het VK geeft aan dat extreme gebeurtenissen gemeengoed worden in het eens zo milde klimaat van het land. In augustus 2020 kwam de temperatuur op zes opeenvolgende dagen in Zuid-Engeland op 34°C, inclusief vijf plakkerige nachten waarin het kwik boven de 20°C bleef. In de toekomst zullen de Britse zomers waarschijnlijk regelmatig temperaturen van meer dan 40°C zien, zelfs als de opwarming van de aarde beperkt blijft tot 1,5°C.
Het Canadese nationale temperatuurrecord werd ondertussen verbroken in juni 2021, met 49,6°C geregistreerd in Lytton, British Columbia – een stad die een paar dagen later bijna werd verwoest door bosbranden.
Veel van deze gebeurtenissen hebben klimaatwetenschappers geschokt. Het temperatuurrecord van Lytton lag bijvoorbeeld met kop en schouders boven het record van eerdere hittegolven in de regio. Sommige wetenschappers beginnen zich zorgen te maken dat ze misschien hebben onderschat hoe snel het klimaat zal veranderen. Of hebben we extreme weersomstandigheden gewoon verkeerd begrepen en hoe ons opwarmend klimaat ze zal beïnvloeden?
Alles is verbonden
Overstromingen en natuurbranden zijn geen discrete gebeurtenissen: ze zijn het resultaat van talrijke onderlinge verbindingen en terugkoppelingslussen in het klimaatsysteem. Neem de plotselinge overstromingen van half juli in Londen. Deze werden veroorzaakt door zomerse regenbuien, die op hun beurt werden aangedreven door warme lucht die opsteeg van het aardoppervlak en zich tijdens de voorgaande hittegolf had opgehoopt, waardoor het dek werd opgestapeld voor de stortbuien die zouden volgen. De bosbranden die in het westen van de VS woeden, zijn ondertussen een catastrofe waarvan het stadium werd bepaald door langdurige droogte.
Het klimaat op aarde is complex, dynamisch en chaotisch en omvat interacties en energiestromen tussen het land, de oceaan en de atmosfeer. Het idee dat wetenschappers een deel van dit systeem in relatieve isolatie kunnen bestuderen, klopt niet. Maar het was niet altijd mogelijk om al deze complexiteiten te modelleren of te begrijpen, dus moesten wetenschappers ze in hanteerbare stukken breken om ze in lineaire systemen en modellen te passen. Deze waren vaak verdeeld over de wetenschappelijke disciplines waartoe de meesten van ons vandaag de dag nog steeds enigszins beperkt zijn, zoals atmosferische wetenschappen, hydrologie, Aardsysteemwetenschappen of techniek.
Als gevolg hiervan zijn we gewend om elk natuurlijk gevaar onafhankelijk van het andere te behandelen. Maar er is meer nodig dan regen om een overstroming te veroorzaken, en meer dan een vonk om een natuurbrand te veroorzaken. Alle elementen van ons klimaatsysteem – en de gevaren die het met zich meebrengt – zijn op de een of andere manier met elkaar verbonden.
Het is niet dat deze interacties en combinaties nieuw zijn, het is alleen dat we er niet altijd op zo’n samenhangende manier over hebben nagedacht. Het lijkt misschien schokkend wanneer ramp op ramp volgt, schijnbaar in steeds snellere opeenvolging. Dit komt omdat we zijn getraind om afzonderlijk over weersgevaren na te denken, gericht op één type – bijvoorbeeld droogte of overstroming – tegelijk. Vrijwel alle risicobeoordelingen onderschatten de risico’s die samenhangen met onderling verbonden gebeurtenissen.
Maar naarmate ons klimaat blijft opwarmen, verschuift de basislijn. De manier waarop deze gevaren en hun oorzaken op elkaar inwerken, verandert daarom ook snel, wat de definitie van extreme weersomstandigheden op de proef stelt.
De onderlinge verbanden tussen extreme weersomstandigheden werden tot voor kort grotendeels over het hoofd gezien door de wetenschappelijke gemeenschap. Maar er is nu groeiend internationaal onderzoek dat deze complexe relaties in kaart moet brengen.
Samengestelde gebeurtenissen – een term die pas in 2012 door het IPCC werd gebruikt – beschrijven de resultaten van een combinatie van oorzaken die uiteindelijk het vermogen van een onderliggend systeem om ermee om te gaan, te boven gaan. Deze omvatten gebeurtenissen waarbij een gevaar zoals een natuurbrand werd verergerd door iets dat de omgeving had gepreconditioneerd, zoals droogte.
Behoedzaamheid voor deze samengestelde gebeurtenissen zou van invloed moeten zijn op de manier waarop we ons leven leiden in een warmere wereld. Er is meer onderzoek tussen disciplines nodig, evenals nieuwe benaderingen voor de beoordeling van rampenrisico’s en aanpassing aan de klimaatverandering die alle door het weer veroorzaakte gevaren en hun complexe en veranderende interacties doorzien. Verbeteringen in klimaatmodellering betekenen dat we meer van dit soort wetenschap kunnen doen – de klimaatcrisis dicteert dat we dat moeten doen.
Dit artikel verscheen eerder hier.
