Heechterp komt vaak in het nieuws, nou ja, omdat het Heechterp is. De plaat dat het ‘de slechtste wijk voor kinderen’ zou zijn en het ‘afvoerputje’ van Leeuwarden, is nu inmiddels wel grijsgedraaid. Zo zwart wit kan het toch niet zijn? Dat is het ook niet volgens Ton Groot Haar “Maar ik maak me wel zorgen over de kloof tussen deze wijken en de rest van de stad, daarom willen we Heechterp zichtbaar maken met ons fotoproject ‘Welkom in Heechterp'”
We spreken Ton Groot Haar samen met Elske Riemersma in wijkcentrum Heechterp Schieringen.
“Ik wil heel graag sociale fotoprojecten doen in Leeuwarden. Ik constateer dat er gewoon een kloof is tussen mensen die er toe doen en die er niet toe doen, tussen arm en rijk. Tussen mensen die overal bij aanwezig zijn en mensen die aan de kant blijven staan. En die kloof wordt steeds groter. Daarom heb ik de Stichting Fotocollectief Leeuwarden opgericht. Naast Elske hebben ook Menno de Boer en Dineke Kaal zich aan Welkom in Heechterp verbonden.”
Ton is erg gepassioneerd en zit met elke uitspraak meer en meer op het puntje van zijn stoel.
“Een aanleiding is ook de grote verandering die er hier gaat komen, maar liefst vierentwintig driehoogflats worden afgebroken, gesloopt. Meer dan de helft van de wijk gaat plat. Wij willen daarop vooruitlopend de mensen in de wijk documenteren. Zichtbaar maken dat het hier niet alleen om stenen gaat maar ook om mensen.”
“Zichtbaar maken dat het hier niet alleen om stenen gaat maar ook om mensen”
Ton
“En mét mensen” vult Elske hem aan: “We zetten nu twee co-creatieprojecten op. Eentje voor volwassenen: ‘Kijk mijn wijk’. Wijkbewoners kunnen zich opgeven voor een fotocursus en worden daarna gecoached en begeleid bij het maken van portretten en fotoreportages. De portretten en reportages worden geëxposeerd in het wijkcentrum en hopelijk ook in een buitenexpositie.
Met groep 7 en 8 van OBS De Plataanschool gaan we een heel intensief traject in. Ze krijgen een fotocursus, een camera en daarna sturen we ze de wijk in en brengen ze in contact met ouderen. Onder ouderen in de wijk is veel eenzaamheid. Die ontmoetingen tussen jong en oud zijn met de aankomende sloop en verandering heel goed voor de cohesie. De portretten en reportages die de kinderen maken worden in 2022 geëxposeerd in het HCL. Zo komen de kinderen en ouders ook eens uit de wijk en krijgt het HCL andere gasten dan de oudere witte mannen die ze anders vooral krijgen..”
Hoe zit dat dan met jullie, jullie zijn allemaal wat ouder en wit en komen niet uit de wijk?
“Daar zijn we ons heel erg van bewust. Maar we zijn wel sociaal bewogen en het betekent niet dat we niets goed kunnen doen. Ik denk dat we ons heel goed moeten verdiepen in de mensen die we portretteren en vooral oog moeten hebben voor wie we zelf zijn. We zijn ook heel bewust dat we uit een andere wijk komen. Daarom willen we juist ook op zoek naar de verbinding” zegt Ton.
“Ik ben dan wel een fotograaf”, vervolgt Elske, “maar ik voel me meer een vertaler. Dat ik een deel van een verhaal heb te vertellen. Het werk van ons vieren, dat van de kinderen en van de wijkbewoners komt straks allemaal bij elkaar en is dan een compleet verhaal, ook al zijn we allemaal anders “
Hoe worden jullie ontvangen in de wijk?
“Er is wantrouwen bij de mensen” volgens Ton. “Ze hebben soms nare ervaringen met instanties. Als je aanbelt doet niet iedereen open. Voor hetzelfde geld ben je een deurwaarder. Dineke Kaal is straatfotograaf. Ze vertelde me laatst dat ze een hele middag in de wijk had rondgelopen en niet één foto had gemaakt. Ze is nu aan het kennismaken met jongens die rondhangen met scooters en biertjes. Pas na vijf keer praten en nadat ze foto’s had laten zien van haar werk was er een beetje vertrouwen. Ze mag nu foto’s maken maar absoluut nog niet publiceren. Dus bij onze ontmoetingen in de wijk gaat het ook vooral over het ontmoeten zelf. Het is niet makkelijk je hebben en houden open te stellen voor een fotograaf als je in armoede leeft. Waarom zou je dat willen laten zien?”
Het is de bedoeling dat voor de sloop van de flats de foto’s massaal in de wijk worden geëxposeerd. Op bouwhekken, aan banieren die we aan de zijkanten van de flats hangen, waar dan maar ook.
“Ik wil ook dat mensen die uit de stad komen of naar Paradys in Oranjewoud gaan ook hier komen!”
Ton
“Ik wil ook dat mensen die uit de stad komen of naar Paradys in Oranjewoud gaan ook hier komen!” zegt Ton. “Daarom vind ik dat dit project in het programma van Arcadia moet. En ik heb ook Dijkstra-Draisma benaderd die hier gaan slopen en bouwen. Die hebben zoveel materiaal en gereedschap, als ze ons zouden helpen met het optuigen van de expositie dan scheelt ons dat zoveel geld.”
En alsof de duivel ermee speelt komt een paar tellen later een mail binnen van de directie van Dijkstra-Draisma. Ze danken Ton voor zijn mail over het ‘mooie project’ en hebben de mail met een warme aanbeveling doorgestuurd naar de verantwoordelijke voor het project bij Dijkstra-Draisma in Heechterp.
“Zet dat er maar in” lacht Ton, “wellicht helpt het, we kunnen alle hulp gebruiken!”
Naast de fotocursus en begeleiding van fotografie talenten uit de wijk en het project op De Plataanschool, doen de vier fotografen elk ook nog een eigen project.
Ton Groot Haar zal de kinderen en hun families portretteren op de schoolportretten van volgend jaar. Binnen sommige gemeenschappen is het traditie dat de hele familie met het schoolkind op de foto gaat, dat inspireerde hem om daarmee aan de slag te gaan.
Elske Riemersma gaat portretseries maken over mensen die aan het koken zijn in de wijk. “Met het doorgeven van traditionele recepten geven mensen onderling ook hun culturele erfgoed door.” Met die blik zal ze de reportages gaan maken.
Menno de Boer gaat mensen portretteren op hun verjaardag. Piets Bloemenboetiek sponsort de bloemetjes en daarmee gaat Menno langs jarigen. Sommige mensen in Heechterp vieren hun verjaardag alleen of hebben geen geld om hun verjaardag te vieren, dat kan best confronterend zijn.
Dineke Kaal is straatfotograaf en is al meerdere keren per week in de wijk te vinden, om mensen te ontmoeten en een relatie en vertrouwen op te bouwen.
De ontwikkelingen rond Welkom in Heechterp kun je onder andere volgen op hun Instagram of op Facebook.
