Ludieke actie toont ongelijkheid mens en natuur in Nederlandse wetgeving
LEEUWARDEN – Op zaterdag 23 juli heeft de rechter in de Rechtbank Noord-Nederland locatie Leeuwarden uitspraak gedaan in de zaak Bosk. Omdat er volgens de rechter geen sprake is van rechtmatige hinder, is een vordering tot verwijdering van de Bosk-boom toegewezen. De wet voorziet er niet in dat de boom als zodanig rechten heeft. De (fictieve) rechtszaak, een kort geding over een uit de hand gelopen burenruzie over een boom, is als voorbeeld genomen voor een breder belang: de rechten van de natuur. Met deze fictieve rechtszaak streeft Bruno Doedens, artistiek leider Bosk, in samenwerking met het Ministerie van de Toekomst naar besef en focus op het lange termijn denken en het beter kunnen vertegenwoordigen van de natuur in de Nederlandse wetgeving.
Bosk maakt deel uit van de cultuurhonderddaagse Arcadia, het vervolg op Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad van Europa 2018, dat plaatsvindt in Friesland tot en met 14 augustus.
(On)recht voor de natuur
In de fictieve rechtszaak eist een familie de verwijdering van een eikenboom. De tegenpartij wil juist meer vergroenen. De zaak Bosk staat hierbij symbool voor de bredere discussie in de samenleving: moeten we versneld verduurzamen en een andere relatie tot de natuur opbouwen, of is het goed zoals het nu gaat en kunnen we achterover blijven leunen? “Alleen die uitkomst van de zaak doet recht aan een dringende behoefte van de samenleving, te weten: meer groen, meer zuurstof, meer natuur. Cliënten hun belang valt dus samen met een groter belang, het belang van de samenleving” aldus de advocaat van de gedaagde partij.
Uitspraak
De voorzieningenrechter van de Rechtbank Noord-Nederland locatie Leeuwarden heeft in een fictief kort geding tussen twee buren de vordering tot verwijdering van een Bosk-boom toegewezen. De wet voorziet er niet in dat de boom als zodanig rechten heeft. De rechter moest in dit geval beoordelen of er sprake was van onrechtmatige hinder. Kijkend naar de aard en omvang van de hinder die in deze zaak speelt, met een boom die nu al 7 meter hoog is en alleen maar hoger en breder zal worden, is er volgens het oordeel van de rechter sprake van onrechtmatige hinder. Daarbij speelt ook een rol dat het om een heel grote boom in een kleine voortuin gaat. De vordering wordt dan ook toegewezen. De gedaagde partij wordt veroordeeld om binnen twee weken na betekening van het vonnis de boom te kappen, met een dwangsom van honderd euro per dag voor iedere dag dat de overtreding voortduurt, met een maximum van 2000 euro. De tegenvordering van de gedaagde partij, om de tegeltuin van eisende partij te vergroenen, wordt afgewezen omdat daar simpelweg geen juridische grondslag voor is. Op grond van het eigendomsrecht mag een eigenaar zelf weten hoe hij zijn tuin inricht.
Rechten van de natuur
Op steeds meer plekken in de wereld krijgt de natuur rechten. In Nederland is het nog niet zover. Dat kan beter volgens Bruno Doedens: ”We hebben nieuwe hoofdstukken nodig in al onze systemen om de natuur te ontlasten en een stem te geven. In Ecuador, bijvoorbeeld, hebben ze een rivier rechten toebedeeld. Dat zou hier toch ook kunnen?”
