17 mei —
24 aug 2025
Stroomopwaarts

Ooit lag Zuidoost-Fryslân aan zee. De rivieren de Linde en de Tjonger, die vanuit de binnenlanden naar zee stroomden, vormden een unieke maar kwetsbare delta. Toen de dijken tussen Lemmer en Kuinre in 1701 en 1703 wegspoelden, stroomde het gebied onder het zoute water. Lemmer en de sluizen van Schoterzijl en Kuinre waren de poorten naar de Hollandse steden waar boten vol turf hun kopers vonden en naar de wijde wereld daar voorbij. Andersom stapten hoge gasten en buitenlandse bezoekers aan wal in Lemmer en reisden stroomopwaarts van dorp naar dorp: via De Jouwer en It Hearrenfean naar Beetstersweach, Drachten en verder om een nieuwe cultuur te ontdekken. Reis zelf Stroomopwaarts, van museum naar museum, en (her)ontdek Zuidoost-Fryslân.

Locaties: Museum Dr8888, Museum Belvédère, Museum Heerenveen, het Vlechtmuseum en Museum Opsterlân 

Vijf musea in Fryslân werkten in 2022 samen met Tresoar om de geschiedenis van het veenlandschap zichtbaar te maken. Tresoar is het archief voor Friese literatuur in Leeuwarden.

Expositie museum Dr8888 
Samen met: Smelne’s Erfskip en lokale dorps- en buurtverenigingen 
Opening: 15 april 2022

In de tentoonstelling Van Plaggenhut tot Papegaaienbuurt in Drachten reis je door de geschiedenis van Drachten en Smellingerlân. Het ontstaan en de vorming, van plaggenhutten tot de bruisende jaren twintig van de vorige eeuw.  

Plaggenhut omgeving Drachten, ca. 1930, Smelne’s Erfskip

Expositie Museum Heerenveen 
Opening: 16 april 2022

In Museum Heerenveen ontdek je de link tussen de cultuurhistorische collectie en moderne kunst. Nu en het verleden komen samen in het landschap, de economie en het gemeenschapsleven waar water en aarde centraal staan. Ga mee met de stroom, of er juist tegenin. 

Koningsdiep kaart Vegelin Opsterland detail. Collectie Tresoar.

Expositie Museum Opsterlân 
Opening: 1 mei 2022

Museum Opsterlân vertelt over veenontginning in Nij Beets, de opkomende arbeidersbewegingen en het verhaal van de adel uit Beetsterzwaag. Tijdens Stroomopwaarts toont het museum oude landkaarten en atlassen uit de schatkamers van Tresoar die het veranderende landschap tussen 1700 en 1920 laten zien.

Bron onbekend, Turfsteken (trippen) bij Heerenveen (vermoedelijk Jouke Zwart, Tjalleberd), ca. 1925. Collectie Museum Heerenveen.

Expositie Museum Belvédère 
Opening: 7 mei 2022

Afgegraven venen werden polders. Sommige drassig, andere geschikt voor landbouw. Foto’s en schilderijen verbeelden een veranderd landschap. Museum Belvédère presenteert kunst uit de collectie die associeert met het landschap tussen de laagveenmoerassen: De Deelen en de rivier de Tjonger.  

Egge Baarveld (1955-2006) – zonder titel, 2001. Museum Belvédère, schenking Martin Beljon.

Het Nationaal Vlechtmuseum in Noardwâlde 
Opening: 14 mei 2022

In de voormalige Rijksrietvlechtschool staat de top 25 van het Noordwolder design. De expositie gaat over de positionering van de Noardwâlder ontwerpen. Smaken en woninginrichtingen in Nederland en het buitenland veranderen. Wat doet dat met de waardering voor de Noardwâlder designs?  

Het Stedelijk Museum in Amsterdam, ingericht met meubelen van Jonkers Noordwolde ca 1960.