17 mei —
24 aug 2025
Veenweide Atelier

Veenweide Atelier

Het Friese veenweidegebied staat voor grote ecologische en sociale uitdagingen. In dit gebied brengt Veenweide Atelier ontwerpers, boeren, wetenschappers, beleidsmakers en bewoners samen. Veenweide Atelier is een laboratorium voor eco-sociaal ontwerp, waar we tot vernieuwende oplossingen komen voor een duurzame transitie die goed is voor mens, natuur en bedrijvigheid.

Veenweidegebied als innovatiegebied
Groene weilanden, sloten in keurige stroken, koeien en boerderijen. Het is een bekend Fries vergezicht en een plaatje dat gekoesterd wordt. Lang leek het in ons voordeel te werken om de bovenlaag van veengebieden te ontwateren en om te vormen tot deze industriële graslanden. Onze agrarische sector heeft hierdoor kunnen bloeien. Nu zijn we echter op een punt gekomen dat deze voorheen innovatieve aanpak onhoudbaar is geworden. Het veenweidegebied, dat 90.000 hectare bestrijkt in Friesland, is namelijk ook de grootste natuurlijke CO2-uitstoter van deze regio en de bodem daalt steeds verder. Voor een gezonde toekomst is het nu juist van belang om de droge veengronden te verlaten en de natuurlijke dynamiek van dit natte gebied opnieuw te leren omarmen. We moeten herbronnen.

Innovaties hebben voortrekkers nodig. Mensen die buiten gevestigde kaders denken, onzekerheidsvaardig zijn en een verrassend toekomstbeeld kunnen schetsen. Ontwerpers en kunstenaars zijn hier bij uitstek goed in. In het centrale deel van Fryslân, It Lege Midden (het Lage Midden), vestigt zich daarom het Veenweide Atelier. De gebieden waar het waterpeil de komende jaren al het meest omhoog gaat, zijn ons proefveld. 

Eco-sociaal ontwerp
Eco-sociaal ontwerp is een proces dat resulteert in een nieuw, gezamenlijk verhaal over een gebied, maar ook uitkomsten oplevert die meetbaar, tastbaar en realiseerbaar zijn. De antwoorden die uit het ontwerpproces volgen worden niet direct op grote schaal uitgevoerd, maar worden op behapbare schaal toegankelijk gemaakt voor alle betrokkenen. Het doel is om via (lichamelijke) ervaring van het ontwerp in het klein (bijvoorbeeld middels een demonstratieplek of pilot) tot nieuwe, grote ideeën voor de toekomst te komen.  

Re-Peat, Ooze + Veenweide Atelier, 2023 ©

Eco-sociaal ontwerp zoekt aansluiting bij alle betrokken partijen in een gebied; bewoners, kennisinstituten, overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties en niet-menselijke actoren. De ideeën en ontwerpen worden ontwikkeld in samenwerking met hen. Stapsgewijs werken zij toe naar een verandering die zowel voor direct betrokkenen en het systeem als geheel beter werkt.

Veenweide Atelier wordt mede mogelijk gemaakt door Gieskes Strijbis Fonds.