“Ik haat in de rij staan. Elk gezond mens zou in de rij staan moeten haten. Ik vind het fascinerend wanneer mensen om zes uur ’s ochtends bij een winkel gaan staan wachten voor een telefoon. Wat is er dan met je aan de hand in je hoofd?
Toen ben ik gaan nadenken: Hoe verschrikkelijk slecht zou het moeten zijn zodat ik uit mezelf in een rij zou gaan staan? Of wat voor goeds zou me moeten staan te wachten? En wat als die rij voor eeuwig zou zijn, zonder begin of eind, wat dan?”
Aan het woord is Niall Bourke, schrijver en leraar Engels uit London die met zijn fascinerende debuutroman ‘Line’ een economische sci-fi schreef over iets wat lijkt op onze westerse wereld. Een wereld die ten onder is gegaan aan data-mining, hebzucht en omgekeerd kolonialisme. Een metafoor voor wat er gebeurt als we de wereld om ons heen alleen nog indelen op economische waarde. Als wijzelf alleen nog maar een product zijn, meer niet.
Niall, hoe gaan we Line omschrijven zonder te spoileren?
“Niet over de tweede helft van het boek praten. Ik zeg altijd dat het gaat over een wereld die niet mee de onze is maar wel zo zou kunnen herkennen. Waarin mensen al generaties lang onder erbarmelijke omstandigheden in een rij staan waar geen eind komt en ook niet aan te ontsnappen valt. Totdat de twee hoofdpersonen dat wel proberen natuurlijk. Het is een absurde wereld die in het echt niet zou kunnen, maar in een boek natuurlijk wel. Eigenlijk is het een kruising tussen een satire en een rampenfilm.”
Dat, maar ook taal die je anders alleen in stukken en boeken over de economie tegenkomt.
“Precies. Ik heb naast Engels ook economie gestudeerd. Ik kwam er tot mijn schrik achter dat het geen exacte wetenschap is. Terwijl politici en bijna iedereen daaromheen doet alsof dat wel zo is. Het is een filosofie, een filosofie van behoefte. Daar is niks mee, behoefte. Filosofie ook niet. Maar het frustreerde me dat de meeste economische theorieën zo dominant zijn maar in 99 van de 100 gevallen pure speculatie. Daarom zijn sommige passages opgesteld als financiële verslaggeving. Juist om dat aan te dikken en zo een wereld te bouwen die zou kunnen ontstaan als we alles en iedereen alleen nog maar bekijken als aandeel van de economie. En niets anders”
De rol van social media, kolonialisme, stijgende huizenprijzen en grote bedrijven die al het gedrag kennen van iedereen, hoe heb je tijdens het schrijven al die thema’s bij elkaar gehouden zonder dat je verhaal instortte?
“Het is net als in het circus, met draaiende borden op stokjes, weet je wel. Als ik schrijf is het geweldig om die allemaal omhoog te houden. Daarvoor heb ik juist een beperking nodig. Als ik zomaar mag gaan schrijven dan wil het niet. Als ik beperkt wordt door alle moeilijkheden die ik mezelf opleg, dan pas kan ik schrijven. Een voetbalveld heeft ook regels en lijnen, maar daarbinnen kan bijna alles. Zo werkt het voor mij als ik schrijf ook.
De wereld die je schept lijkt soms op de corona-lockdowns en beperkingen, is dat een zegen of een vloek?
“Ja dat weet ik niet, daar twijfel ik nog over. Ik had dat nooit kunnen bedenken natuurlijk en ik associeer mij en het boek er liever niet mee. Mensen hebben wel genoeg van beperkingen en dan zit je er misschien wel helemaal niet op te wachten. Een verhaal over een rij waar niet aan te ontsnappen valt totdat, ja dat verklappen we dus niet. Maar lezers hebben ook gezegd dat het werkte als een soort loutering.
Hebben je leerlingen het boek al gelezen?
“Nee nog niet, ik heb ze er niet over verteld, ik wil ze niet beïnvloeden. Maar mijn collega’s zagen me wel opeens in de krant staan, dus het zal vast niet zo lang meer duren voordat ik ook van mijn leerlingen krijg te horen wat ze ervan vinden, hen kennende nemen ze geen blad voor de mond, haha.”
Line is nu te koop.
