Arcadia is bijna voorbij... of toch niet vandaag in de LC

‘IIS’ is de ‘mienskips’-programmalijn van Arcadia: projecten van onderop, om je verhaal te doen. En het is nog lang niet klaar

Jacob Haagsma

Arcadia is bijna voorbij. Wat heeft deze cultuurhonderddaagse betekend voor de mienskip, voor de komende generaties? Een korte serie langs enkele projecten.

IIS is de ‘mienskipslijn’ van Arcadia, op poten gezet met kunstondersteuningsorganisatie Keunstwurk. De ideeën kwamen van ‘onderop’, verenigingen en individuen konden hun plannen ontvouwen en realiseren met de nodige ondersteuning. De metafoor van ijs, of het gebrek daaraan in de toekomst, is het samenbindende thema. Hoe geef je bijvoorbeeld de ijsbaancultuur, ofwel de zegeningen van het verenigingsleven of een actieve mienskip, door aan komende generaties?

Alleen al uit het grote aantal aanmeldingen bleek dat er behoefte was aan zoiets. Er zijn zeker 39 projecten, telt projectleider Elizabeth Kooy. Daarvan vielen er 16 in de categorie ‘hurdriders’: ,,projekten dy’t al in hiel ein wiene”, soms met enige professionele inbreng. Als voorbeeld noemt ze De Paupers, de al langer bestaande groep van de Workumer kunstenaar Henk de Boer, en het festival De Wike fan ‘e Grutte Earen in Burum.

Daarachter zit een groep van zo’n 23 ‘toerriders’, om in Elfstedentochtjargon te blijven: projecten die een langer voorbereidingstraject nodig hebben, en een ander soort begeleiding – artistiek, maar ook qua begrotingen, parkeerbegeleiders, beveiligers en zulk soort praktische zaken.

Corona-isolement

Dat leverde een enorme diversiteit aan projecten op: van locatietheater tot geborduurde ‘monumenten’, van kunst door basisschoolkinderen tot een concert op het ijsbaanterrein van Aldegea (SWF) en van een ‘bezinningsboom’ behangen met wensen voor de toekomst van jong en oud tot, ja echt, een reeks nieuwe, specifiek Friese verhaallijnen voor online-rollenspel’ Dungeons And Dragons .

Dat was een idee van onder anderen Gerda Roorda, toevallig ook werkzaam bij Keunstwurk en in het isolement van de coronatijd gegrepen door dit online-spel. Dat is heel geschikt om de sociale vaardigheden van de deelnemers te verbeteren, en juist na het corona-isolement is daar grote behoefte aan. Ook al omdat dit spel, bekend van series The Big Bang Theory en Stranger Things, vaak een nerdachtig deelnemersveld trekt.

,,Net dat ik mysels sa karakterisearje wol”, zegt Roorda, ,,mar learst sa wol om dy yn te libjen yn in oar personaazje. Hast online kontakt mei oaren, stapst in ferhaal yn.” Goed tegen eenzaamheid, altijd op de loer. En om de drempel daarvoor wat lager te maken, hebben Roorda en de haren, onder de naam Mythemakers X IIS, tien verhaallijnen bijeengesprokkeld, bedacht door verschillende spelers, die zich in Friesland afspelen. Herkenbaar dus. Deze verhaallijnen komen per 1 september beschikbaar. Want ook al loopt Arcadia komend weekend eigenlijk af, verscheidene IIS-projecten lopen gewoon door of moeten zelfs nog beginnen.

Intussen maakte corona het traject voor de verschillende IIS-projecten hobbeliger dan de bedoeling was. Dat virus trok diepe sporen in het verenigingsleven, juist een van de bronnen waaruit IIS putte. Dat zag Kooy ook bij Keunstwurk, waar ze werkt als ‘cultuurverbinder zang’.

Arts Impact Manager

Menig koor of orkest wist niet of men wel door zou gaan, ,,en dan is it noch lestich genôch om de rippetysjes en sa te organisearjen”. Maar toch is het deze 39 projecten wel degelijk gelukt. En dat alleen al is grote winst, denkt Kooy. ,,Se witte no wat it is om sjoen en heard te wurden, om je ferhaal te dwaan.”

Misschien heeft IIS er wel voor gezorgd dat sommige van die koren, orkesten, toneelverenigingen overeind blijven, of zelfs nieuw elan krijgen. ,,Ik tink datst soks pas oer in jier of twa sizze kinst.” Op termijn moet dat wel na te gaan zijn, dankzij de Arts Impact Manager , een soort tool waarmee je impact en effect van zulk soort activiteiten kunt meten. Maar zo ver is het nu nog niet: die tool moet eerst nauwgezet ingevuld worden en, zoals gezegd, veel projecten lopen nog door of moeten zelfs nog beginnen.

Maar dan hebben we wel iets in handen, denkt Kooy. ,,Wy yn it kulturele fjild witte wol dat keunst hiel wichtich is. Mar mei soks kinst it effekt ek mjitber meitsje. Bygelyks: wat docht it mei in mienskip, dat bygelyks de jongerein yn petear rekket mei bejaarden. Dan hast in ferhaal ast nei in fûns of in gemeente stapst en dy freget: ‘Wêrom moat dat no, sa’n toanielstik?’ Dit kin helpe om dat ferhaal te fertellen.”

Waar gaan we naar toe in de toekomst?

Ook Under wetter , de grote locatievoorstelling van Tryater, viel onder deze programmalijn. Misschien vreemd als je bedenkt dat de projecten verder ‘van onderop’ kwamen, maar: ,,Tryater joech in profesjonele ynfolling oan deselde tema’s: wat is de funksje fan de iisbaankultuer, wêr geane wy nei ta yn de takomst? Wy ha der mei syn allen west, it wie ek in ynspiraasjeboarne.”

En om de samenhang te bevorderen kreeg elk project een IISblok van plexiglas, met daarin een paar kinderschaatsen. Om te onthouden dat het gaat om wat we overlaten voor de volgende generaties.