Eveline van der Pas maakte zes frames voor de Maakruimte van Arcadia. Ze is kunstenaar en vakdocent aan de Kunstacademie Friesland. In haar werk onderzoekt ze het leven dat we vaak niet zien, maar dat wel essentieel is: het bodemleven. Voor Arcadia maakte ze eigen frames én werkte ze met deelnemers van haar mienskip-workshop GRÛNRÊDERS, tijdens de openingsdag op het Oldehoofsterkerkhof.
De workshop GRÛNRÊDERS
De workshop was voor iedereen – jong en oud stapte aan. Met Japanse penselen en inkt schilderden deelnemers op opengeslagen kranten. Zo overwoekerde het grondleven letterlijk het nieuws. Eveline vroeg hen: “Wat betekent grond voor jou?”
De antwoorden waren uiteenlopend:
- “Grond is de basis van mijn bedrijf.”
- “Ik word geaard door de grond, vooral buiten in de natuur.”
- “Lekker wormen zoeken om te vissen.”
- “Grond levert voeding, voor ons en voor de dieren.”
- “Grond geeft me een basisgevoel van thuiskomen. Ik word blij als ik in het gras lig en de zilte lucht van Waadhoeke ruik.”
- “Ik heb wel eens klei uit de grond gehaald en daar een schaal van gemaakt.”
- Maar ook: “Van grond krijg ik vieze handen” en “Die beestjes in de grond, mieren, wormen en mollen – bah!”
Eveline reageerde: “Wist je dat juist die mieren, wormen en mollen bijdragen aan een gezond ecosysteem?” Tijdens de workshop werd er veel gedeeld, verteld en gelachen. Er kwamen verhalen langs over vieze handen, bijzondere insecten en kinderen die vertelden dat ze spinnen en mieren uit huis naar buiten brengen “omdat ze het zielig vinden”.
Wist je dat één kubieke centimeter gezonde grond meer levende organismen bevat dan er mensen zijn op aarde? En dat er zonder die levende organismen voor ons geen leven mogelijk is? Dit soort weetjes en tekeningen van duizendpoten of schimmeldraden prikkelden de fantasie van de deelnemers.
Iedereen kreeg dezelfde opdracht: “Maak een zo groot mogelijk levend wezentje op deze krant. Laat zien hoe het beweegt, hoe het de grond bewerkt, schilder ook de bodem eromheen. Zorg dat het nieuws wordt overwoekerd door leven.” Met veel plezier werd er gewerkt, gelachen en gedeeld.
De frames uit de workshop
Na afloop maakte Eveline vier frames van het werk dat in de workshop was ontstaan. Ze vulde de schilderingen aan met poten, grondlagen en kleuren, restaureerde scheurtjes en plakte soms tekeningen aan elkaar, zodat de beelden aan beide kanten zichtbaar waren. Zo werden de verhalen van de deelnemers onderdeel van de Maakruimte.
Haar eigen frames
In haar eigen beeldende werk laat Eveline zien hoe vol leven gezonde grond zit – van schimmels en bacteriën tot wormen en wortels. Voor Arcadia maakte ze twee landschapsframes, die je van beide kanten kunt bekijken.
Eveline van der Pas verwondert zich over het leven dat we met het blote oog niet zien. Ze laat zien dat gezonde grond vol leven zit. Ze maakt het kleine leven zichtbaar: schimmels, bacteriën, wormen, wortels en ander bodemleven.
In de twee frames die ze voor de Maakruimte maakte, laat ze het fragiele ecosysteem zien in twee Waadhoeke-landschappen, die je van twee kanten kunt bekijken.
KNOTWILG – DORP IN DE VERTE IN WAADHOEKE
Op japans papier (op de foto’s links) schilderde Eveline van der Pas dit Waadhoeke-landschap met inkten en japanse penselen en rietpen. Je ziet een knotwilg met een uitgebreid wortelstelsel onder de sloot in de grond. Zo zie je het niet in het echt, Eveline stelde zich voor hoe het leven in de grond verder gaat. Daarmee wordt dit even belangrijk als alles boven de grond in haar landschappen. In het wortelstelsel zie je grondleven.
Wist je dat het wortelstelsel van een boom net zo groot is als de kruin die boven de grond uitsteekt? Dit geldt natuurlijk niet voor knotwilgen, want ín de grond kunnen ze ongebreideld groeien zonder snoeien en contact zoeken met andere bomen.
Het water van de sloot reflecteert de wolken. Zonder schoon water is er geen leven, niet op en niet in de grond. Het is een vervoermiddel voor de stoffen die worden uitgewisseld door vegetatie, door schimmels en door levende organismen in de grond. Een dergelijk landschap zie je veel in Waadhoeke.
In de beide linkerbeelden zie je, dat de achterkant van het werk net zo helder is als de voorkant. Dat komt door het licht en het dunne papier, Het is op één kant beschilderd.
WADDENLAND VAN WAADHOEKE
Als je langs de dijk loopt bij Zwarte Haan, zie je telkens andere kleuren, wolken, licht op het water, soms knalrode planten tegenover knalblauwe lucht, soms valt de horizon weg door damp of mist. Dit landschap met Waddenzee in Waadhoeke fascineert Eveline van der Pas. Ze heeft al vaker waddenlandschappen vertaald in textiele materialen. In beide rechterbeelden is ruwe wol uit Waadhoeke gebruikt, naast zijden draad en geverfde wol. Het werk is aan twee kanten bewerkt en gehecht door de wol aaneen te vilten. Er valt licht doorheen, maar toch ervaar je beide zijden als verschillende waddenlandschappen. De bovenste zijde, overdag met wind en wolken, toont zilte begroeiing, de onderste, ‘savonds met zonsondergang, laat een dwarsdoorsnede onder de grond zien, vol wortels en met verschillende grondlagen.
Wat doen de zes kunstenaars uit Myn Grûn?
Met Myn Grûn brengen we kunst, muziek, natuur en mienskip samen in de gemeente Waadhoeke. Met inwoners en kunstenaars werken we aan kunstwerken die hun wortels vinden in lokale verhalen, tradities en it lânskip. Wat maakt Myn Grûn dan zo bijzonder? Het is de ontmoeting. Tussen kunst en mensen. Tussen vroeger en nu. Tussen boven- en ondergronds. Tussen wat we zien en wat we pas leren zien als we even stilvallen. En dan gebeurt er iets. Kunst laat ons dingen anders ervaren. Als we samen werken aan iets, raken we met elkaar in gesprek. Over ons dorp. Over ons land. Over onszelf.
De gemeente Waadhoeke speelt hierin een belangrijke rol. Dankzij hun bijdrage aan Arcadia 2025 konden al deze activiteiten gratis worden aangeboden. Dat is een krachtig gebaar: laten zien dat cultuur niet alleen iets is voor grote podia of musea. Het hoort ook thuis, op het erf, in het dorpshuis of midden in een weiland. Kunst hoort in het leven. In de mienskip.
Eveline van der Pas maakt deel uit van de GRÛN-groep, bestaande uit een zestal kunstenaars. Betty van der Kamp, Liesbeth Daale, Joke Lunsing, Doet Boersma en Foppe Boersma zitten ook in de GRÛN-groep.