Wopke Hoekstra aanpakken? Begin bij advocaten!

Veel van ’s werelds rijkste en machtigste mensen staan ​​opnieuw in de schijnwerpers omdat ze geheime belastingparadijzen en bedrijfsstructuren gebruiken om rijkdom te verbergen en belasting te ontwijken. De Pandora-kranten zijn de derde in een reeks van enorme lekken van documenten naar de media na de Panama-kranten in 2016 en de Paradise-kranten in 2017 – en in de tussentijd lijkt er weinig veranderd te zijn.

Tot degenen die tot nu toe in de nieuwe onthullingen zijn opgenomen , zijn naast onze eigen minister van financiën Wopke Hoekstra, de leiders van de Tsjechische Republiek, Cyprus, Jordanië en Oekraïne, plus leden van de heersende familie in Azerbeidzjan en figuren die dicht bij Vladimir Poetin staan. In totaal zijn naar verluidt meer dan 100 miljardairs betrokken bij de onthullingen, met transacties variërend van eigendommen ter waarde van miljoenen ponden tot slush-fondsen en superjachten.

We vroegen professor Ronen Palan, een specialist in offshore belastingparadijzen bij City, University of London, naar het verhaal tot nu toe.

Wat zijn je eerste gedachten?
Ik ben bang dat ik niet verrast ben door deze papieren. Er zijn geen aanwijzingen dat het aantal transacties dat via deze offshore-centra plaatsvindt afneemt, dus dezelfde financiële structuren waarover we in de Panama- en Paradise-kranten hebben gehoord, worden duidelijk nog steeds gebruikt.

Het is fascinerend dat zoveel van deze mensen in het publieke oog moeten hebben geweten dat hun activiteiten uiteindelijk algemeen bekend zouden worden, en toch kozen ze voor offshore-geheimhouding. Ik veronderstel dat eventuele zorgen misschien kunnen worden overwonnen door hebzucht en de wetenschap dat ze niet zullen worden verhinderd om het te doen.

In sommige gevallen hebben we het over (illegale) belastingontduiking en in sommige gevallen is het (wettelijke) belastingontwijking: het verschil komt erop neer of de personen in kwestie de autoriteiten in hun thuisland volledig hebben geïnformeerd over de offshore constructies die ze gebruiken. Wanneer ik lees dat ze door de media worden gevraagd om commentaar te geven en ze weigeren te reageren, wekt het de schijn dat we het over ontduiking hebben – hoewel dit onbewezen blijft.

Waarom lijkt de situatie niet te verbeteren?
In de afgelopen 20 of 30 jaar, internationale regelgeving is gericht op het creëren van instrumenten die het mogelijk maken de belastingdienst om ervoor te zorgen dat de belastingbetaler niet ontduiken belastingen. Er werden systemen geïntroduceerd die zich richten op “ken uw klant” of KYC – waarbij mensen die transacties uitvoeren in bepaalde rechtsgebieden, zich volledig moeten identificeren, zodat deze informatie kan worden gedeeld met andere rechtsgebieden.

Dit zorgt in wezen voor transparantie, zodat u weet wie waar geld heeft, zodat belastingdiensten deze informatie kunnen gebruiken om ervoor te zorgen dat hun burgers geen belasting ontduiken. Maar hoewel dat effectief kan zijn in landen waar de belastingdienst onafhankelijk van de overheid en politiek opereert, zal het niet werken in Rusland of China of veel andere ontwikkelingslanden. Het verbaast me dan ook niet dat veel van de onthullingen gaan over activiteiten buiten de ontwikkelde wereld.

Maar waarom heeft transparantie belastingparadijzen niet gedwongen om te veranderen?
Het heeft verandering teweeggebracht, maar sommige rechtsgebieden voldoen meer dan andere. Je hebt dus enkele Britse rechtsgebieden zoals Jersey of de Kaaimaneilanden die veel transparanter zijn dan vroeger. Op het eerste gezicht kunnen ze beweren meer gereguleerd te zijn dan bijvoorbeeld Denemarken of Zweden.

Maar de professionals die de expertise hebben om structuren te creëren die belastingontduiking mogelijk maken, zijn nog steeds vaak op deze plaatsen gevestigd, en ze creëren structuren met verschillende lagen die deels zullen worden geregistreerd in deze rechtsgebieden, maar deels in die met lossere transparantieregels zoals de British Virgin Eilanden of Panama – naar de letter maar niet naar de geest van de wet. Dit maakt het erg moeilijk om te zien wat er gebeurt en om wiens geld het gaat.

Hoe verbeteren we de huidige situatie?
De Pandora-papieren laten zien dat we de grenzen bereiken van wat kan worden gedaan met gegevenstransparantie. Tenzij we manieren vinden om het net strakker te maken, zal dit niet het laatste lek in zijn soort zijn. Dit wordt op zijn minst impliciet erkend door de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) en andere internationale instanties in hun toenemende belangstelling om achter de enablers aan te gaan, in plaats van zich alleen te concentreren op de belastingontduikers zelf.

Misschien is het tijd om iets te creëren dat lijkt op wat in de geneeskunde geldt, zodat, als enablers bepaalde normen overtreden, ze kunnen worden vervolgd – zelfs in landen die niet direct worden beïnvloed door hun activiteiten. Als ze naar zo’n land gingen, konden ze bij aankomst worden gearresteerd.

Moeten we een nieuwe internationale instelling oprichten die zich toelegt op het uitroeien van belastingontduiking?
In de praktijk zijn de drie plaatsen die van belang zijn als het gaat om het creëren van internationale regelgeving de VS, de EU en China. Helaas zijn ze het op dit moment niet veel met elkaar eens, dus het zal moeilijk worden om overeenstemming te bereiken over zo’n instelling. Zelfs als ze het ermee eens waren, zouden ze door kleinere landen worden beschuldigd van imperialisme of van dictatoriaal optreden.

Natuurlijk zouden deze drie spelers het nog steeds eens moeten worden over een initiatief om echt voor enablers te gaan, dus je kunt dezelfde kritiek op deze strategie uiten, maar het is in ieder geval bescheidener van opzet en daarom potentieel realistischer.

Zijn al deze onthullingen eigenlijk nuttig?
Er is zeker een gevaar van mediaverzadiging, waarin het publiek op de hoogte is van dit soort activiteiten en inmiddels misschien minder geïnteresseerd is. Maar we moeten benadrukken dat de gevolgen niet verdwijnen: een moderne staat besturen is erg duur. Om te betalen voor een goed onderwijssysteem, een goed gezondheidssysteem, een goed functionerende infrastructuur enzovoort, moet iemand ervoor betalen.Als de rijken hun deel vermijden, neemt iemand anders de rekening, en dat zijn de armen of de uitgekauwde middenklasse. Dus als het publiek al dit schandaal beu is, verandert dat niets aan het feit dat ze eronder lijden.

Dit artikel verscheen eerder hier.