Overtreders W: materiaal- choreografen die verhalen bouwen

Hester van Dijk en Reinder Bakker vormen samen ontwerpbureau Overtreders W. Al bijna twintig jaar werken ze als ontwerpduo. Ze vullen elkaar aan, denken anders én juist daardoor werkt het. In hun reis als ontwerpers verschoof de focus steeds meer naar tijdelijke paviljoens. Zoals Bouwurk.

Ze bouwen circulair, niet omdat het moet, maar omdat het leuker is. Duurzamer. Mooier. Eerlijker. Bouwurk in Leeuwarden is daar het jongste voorbeeld van: een tijdelijk mienskipshûs op het Oldehoofsterkerkhof. Een plek die laat zien dat duurzaam bouwen niet draait om regeltjes, maar om spel. Om het durven kiezen voor nieuwe kleuren en vormen. Gebouwd met materialen út Fryslân, samen met Friese makers.

“We willen van elk project een mooi, bruikbaar en vrolijk ontwerp maken. Dat is uiteindelijk het meest duurzaam: iets maken waarvan mensen houden.” – Hester van Dijk

Gebouwd op grûn, gemaakt van verhalen

Bouwurk wortelde in Arcadia’s hoofdthema grûn. De bodem onder onze voeten, die voedt, verbindt en vragen oproept. Wat betekent die grond als alles in beweging is? Wie mag erop bouwen? En waarmee?

Het idee dat iets wél kan

Het eerste zaadje voor Bouwurk werd geplant door Sjoerd Bootsma. “Wat als we die toren, die al vijf eeuwen ‘skeef’ staat, eindelijk afmaken? Een plek waar mensen samenkwamen, verhalen deelden, vierden en rouwden. Dat kan toch weer?” Jazeker. Met Bouwurk bouwden we de Oldehove af. Niet als kerk, maar als mienskipshûs. Wat betekent samen bouwen, hier? Wat is een mienskipshûs anno nu?

Een dans van mens en materiaal

Met dat idee gingen Hester en Reinder aan de slag. Als we dit echt samen willen doen, dachten ze, dan moeten ook zoveel mogelijk mensen en bedrijven uit Fryslân mee kunnen bouwen. Dus geen materialen van ver, maar vezels uit Friesland. Zelfs de doeken van oude luchtballonnen kregen een nieuw leven in Bouwurk. Het landschap keerde terug in de muren, de banken en de kleuren van het gebouw. 

Het wauw-moment

Voor Hester kwam het echte wauw-moment pas op de dag van de opening. “Normaal verrast een gebouw me niet meer,” zegt ze. “We tekenen het tot in detail uit, dus ik weet al hoe het wordt.” Maar Bouwurk was anders. Een choreografie van zóveel verschillende materialen, kleuren en texturen. “Ik kon het zelf niet meer helemaal aan elkaar knopen.”

En toen stond het er. Wol, hout, glas, luchtballon doeken – alles viel op z’n plek. Zelfs de intuïtieve keuzes klopten. Zoals het houten raamwerk aan de rand van de Oase, dat op de warme openingsdag een schaduwplek werd. “Het deed me denken aan Turijn, waar doeken je tegen de zon beschermen. Dat was niet bewust bedacht, maar het zat er tóch in.”

“En toen kwamen de mensen. Met een orkest, dans, disco. Een dabke waar iedereen aan meedeed. Verschillende mensen, dat was écht fantastisch.”

Een gebouw als uitnodiging

Met Bouwurk zetten Overtreders W en Arcadia geen eindpunt neer, maar een uitnodiging. Om na te denken over hoe we bouwen. Waarom. En met wie. Niet alles hoeft voor altijd. Maar alles kan wél betekenisvol zijn. Bouwurk is tijdelijk. Maar de gedachte erachter? Die blijft.